Święty Tomasz z Akwinu

Urodzony ok. 1225 r. w Rocca Secca w hrabstwie Akwin. Z woli rodziny przeznaczony został do objęcia w przyszłości urzędu opata na Monte Cassino. Dzięki temu odebrał solidne, benedyktyńskie wykształcenie. Całą swoją młodość spędził w opactwie, przyswajając sobie zasadę ora et labora. Te dwie czynności miały wypełnić jego życie przenikając się wzajemnie. W 1239r. udał się na studia do Neapolu, tam poznał dominikanów. Pociągnięty prostotą ich życia postanowił zrezygnować ze stałości bogatego opactwa na rzecz dobrowolnego ubóstwa i wędrownego kaznodziejstwa. Bracia Tomasza dowiedziawszy się o jego decyzji postanowili go porwać. Okazja nadarzyła się, kiedy Tomasz wysłany na studia do Paryża, zgodnie z prawem Zakonu Kaznodziejskiego miał odbyć pieszo trasę Neapol – Paryż. Rodzeństwo porwało młodego zakonnika z drogi i przez rok, na polecenie matki, więziło w rodzinnym zamku. Tomasz nie dał się przekonać w żaden sposób, a skutek uwięzienia był odwrotny do zamierzonego. Najmłodszy syn donny Teodory nie tylko utwierdził się w powołaniu dominikańskim, ale w dodatku pomógł odkryć wezwanie do życia zakonnego jednej ze swoich sióstr. Rodzina widząc, że sprawa przyjmuje coraz gorszy obrót, zdecydowała się zezwolić Tomaszowi na obranie drogi życiowej w zgodzie z sumieniem. Następnie studiował w Kolonii pod okiem dominikanina – św. Alberta Wielkiego. Święcenia kapłańskie przyjął ok. 1250 r. W 1256 r. uzyskał najwyższy w tamtych czasach stopień naukowy – został Mistrzem Świętej Teologii.

Dla św. Tomasza głównymi środkami do osiągnięcia świętości były pokora i umiłowanie prawdy. W czasie studiów jeden z kolegów spostrzegł, że Tomasz nie sporządza notatek ze słuchanego wykładu. Myśląc, że wynika to z braku zrozumienia treści wykładu, student ten postanowił mu pomóc. Podszedł do Akwinaty i zaproponował wyjaśnienie omawianej w czasie wykładu kwestii. Zanim Tomasz zdążył zaprotestować, kolega rozpoczął objaśnianie tematu. Aby go nie urazić, Tomasz cierpliwie słuchał, jednak kiedy student popełnił błąd i zaczął plątać się w rozumowaniu, Tomasz pospieszył mu z pomocą. Sprostował pomyłkę i wyłożył resztę tematu znacznie jaśniej niż wykładowca. Następnie szczerze przeprosił oniemiałego ze zdumienia kolegę za przerwanie jego objaśnień.

Benedyktyńska pracowitość i realizacja dominikańskiego Contemplata aliis tradere zaowocowały ogromną liczbą pozostawionych po Akwinacie prac teologicznych. Największa, Suma Teologii, to liczące 34 tomy dzieło, które do dziś stanowi jeden z głównych filarów nauczania Kościoła. Szacuje się, że Tomasz napisał w swoim życiu około 100 traktatów (przy czym Sumę Teologii traktuje się jako jedną pozycję). Dla dostrzeżenia ogromu wykonanej przez niego pracy konieczne jest uświadomienie sobie, że zgodnie z średniowiecznym zwyczajem, Tomasz mógł rozpocząć pracę twórczą dopiero po zdobyciu pełnego wykształcenia. Oznacza to, że wszystkie te dzieła powstały w przeciągu 25 lat, co daje średnio 4 pozycje o bardzo różnorodnej tematyce rocznie. Było to możliwe tylko przy korzystaniu z pomocy kilku sekretarzy. Zdarzało się, że Tomasz dyktował kilka dzieł jednocześnie. Taki sposób pracy był też korzystny z innego względu – pozostawione przez niego pisma były czytelne Współcześni badacze mówią, że ręka Tomasza nie nadążała za myślą, dlatego jego pismo było bardzo trudne do rozszyfrowania.

Studium było dla Tomasza drogą do poznania Boga do momentu, kiedy przerwał działalność naukową. Nastąpiło to po nocy spędzonej na modlitwie. Tłumaczył, że dane mu było zobaczyć, iż wszystko, co do tej pory napisał wydaje mu się jak słoma.

Św. Tomasz jest autorem tekstów liturgii Uroczystości Ciała i Krwi Pańskiej. Hymny i teksty te w prosty sposób ukazują miłość Boga, który Sam dał Siebie pozostając z uczniami w Eucharystii. Widać tutaj jak wielką czcią darzył Tomasz właśnie Eucharystię. Ponadto wyraża on swoje przekonanie, że w przestrzeni wiary są miejsca niedostępne dla rozumowego poznania. Świadczy to nie tylko o ogromnej pokorze Tomasza, ale także o jego świadomości całkowitego uzależnienia od Stwórcy.

Życie św. Tomasza doskonale wpisuje się w duchowość dominikańską uwypuklając szczególnie rolę studium. Pokazuje, że tylko poprzez nieustanne zgłębianie i odczytywanie prawd Bożych można zaopatrzyć się w materiał konieczny do skutecznego przepowiadania. Wskazuje także, że niezbędnym elementem tego przepowiadania jest pokora i otwarcie się na Bożą łaskę.

O skuteczności takiej drogi do osiągnięcia zbawienia świadczy fakt, że Tomasz został kanonizowany przez Jana XXII już w 1323 r., czyli w niecałe 50 lat po śmierci. Zmarł w Fossa Nuova 7 marca 1274 roku. Pius V zaliczył go w poczet Doktorów Kościoła 11 kwietnia 1567 roku. Tomasz stał się piątym świętym w historii, który otrzymał ten zaszczytny tytuł.